We moeten helemaal niks!
Het laatste deel van onze fietsvakantie legden wij af per trein. Bij aankomst in Breda was het al donker. We fietsten door de vrijwel verlaten stationshal richting de uitgang. Lekker naar huis na een leuke maar vermoeiende reis. Net voor de schuifdeuren kwam ons een man tegemoet. Hij droeg een opvallende gele jas met indrukwekkende insignes erop. Zijn riem hing vol voorwerpen die we liever niet in actie wilden zien.
‘Wilt u alstublieft afstappen?’
Natuurlijk gaven we direct gehoor aan dit vriendelijke verzoek. Ondanks het late tijdstip en de vermoeidheid van het vele fietsen, intrigeerde de opmerking mij. De beste man had ook heel anders kunnen reageren op ons volstrekt ontoelaatbare gedrag:
‘U mag hier niet fietsen.’
‘U moet afstappen, anders krijgt u een bekeuring.’
Vooral de laatste optie zou bij de meeste mensen een iets minder vriendelijke reactie uitlokken. We zijn immers een eigenwijs en eigengereid volkje dat helemaal niks ‘moet’! Daarom zoeken we in ons taalgebruik vaak naar alternatieven voor alles wat riekt naar ‘moeten’.
‘Moetjes’ mijden in teksten voor de overheid
Het Nederlands Tekstbureau redigeert en herschrijft veel teksten voor de overheid. Daar staan van nature vaak ‘moetjes’ in, zoals in deze zinnen:
‘Het bezwaarschrift dient ter post te zijn bezorgd binnen zes weken na dagtekening.’
‘U dient met bewijsstukken de hoogte van de (meer)kosten aan te tonen.’
Deze ambtelijke pareltjes snakken naar een tekstschrijver die hen liefdevol onder handen neemt. Voor ‘moeten’ en ‘dienen’ bestaan twee goede alternatieven. ‘Kunnen’ en de gebiedende wijs, eventueel in combinatie met een vraag. Bovenstaande zinnen zien er dan zo uit:
‘Bent u het niet eens met dit besluit? Dan kunt u binnen zes weken na dagtekening bezwaar maken.’
‘Bent u het niet eens met dit besluit? Maak dan binnen zes weken na dagtekening bezwaar.’
‘Stuur bij uw aanvraag ook bewijsstukken mee die de hoogte van de (meer)kosten aantonen.’
Zo klinkt het als een logisch stappenplan, een heldere uitleg van de mogelijkheden. Want ‘moetjes’, daar houden wij niet van. Net als de buitengewoon opsporingsambtenaar op het station weten ook tekstschrijvers dat het de toon is die de muziek maakt. Welke toon hebben jouw teksten? We kijken daar graag eens naar! Maar niks moet, natuurlijk.