Verstoptimisme
Op weg naar een klant hoorde ik op de autoradio het nummer IDGAF van Dua Lipa langskomen. En toen ik haar – in haar prachtig verzorgde Britse accent – ‘I don’t give a f*ck’ hoorde zingen, was ik verbaasd. Wat is er de afgelopen jaren toch gebeurd in dat eens zo keurige Groot-Brittannië? Daar zou zo’n uitspraak een tijd terug echt not done zijn geweest.
Wie naar onze eigen radiostations luistert, hoort steeds vaker woorden langskomen die je eerder enkel op schuttingen tegenkwam. Maar dj’s en hun luisteraars die nu in de uitzending komen, lijken zich daar helemaal niet druk over te maken. Waar de Britten het vooral over de daad zelf hebben, lijken Nederlanders vooral geïnteresseerd in de organen waarmee die plaatsvindt. Hoe was je weekend? O, dat festival was wel leuk, maar die regen was echt k*t.
En – eerlijk is eerlijk – wat niet mag, vinden we stiekem het leukst. Wie ooit het boek Lieve stoute Jenny van Kirsten Boie heeft (voor)gelezen, herinnert zich vast de scène waarin een aantal kleuters zo hard ze kunnen schuttingtaal roepen naar voorbijgangers. Ook cabaretiers verkennen graag deze hoek van de Nederlandse taal. Denk maar eens aan de voorstelling De zon gaat zinloos onder, morgen moet ze toch weer op van Herman Finkers. Daarin beschrijft hij zijn vakantie in een Zwitsers stadje dat wordt aangeprezen als ‘mooi Kloten’:
Afijn, ik loop zo wat te dwalen door die kleine stad.
Het was zondag in dat kleregat.
Winkels dicht, kroegen gesloten,
ik dacht bij mezelf: dit is dus …
Zakelijke teksten blijven vooralsnog gevrijwaard van schuttingtaal. Sterker nog, alles wat maar enigszins riekt naar negativiteit, wordt bij voorkeur overgoten met een onbegrijpelijk sausje van blijheid of vaagheid. Dat klinkt dan ongeveer zo:
- De kwaliteit van de zorg voor chronisch zieken is suboptimaal door een stijgende zorgvraag en krapte
aan de aanbodzijde. - Vorig jaar is er voor het eerst in de moderne geschiedenis een negatieve natuurlijke bevolkingsgroei
in Europa geregistreerd.
Zoals bekend ben ik een groot voorstander van positief taalgebruik, maar dit is van de gekke, toch? Waarom zou je niet eerlijk zeggen dat de kwaliteit van de zorg voor verbetering vatbaar is? En dat het aantal inwoners van Europa is afgenomen. Wat is daar mis mee? Is minder soms niet gewoon beter? Je zou het verstoptimisme kunnen noemen: het verstoppen van een negatieve boodschap onder een onterecht positief dekentje.
Heb je negatief nieuws te melden in je zakelijke tekst? Zoek dan gerust een creatieve manier om dat op papier te zetten, maar pas op voor verstoptimisme. Daarvan wordt de tekst vaag en onduidelijk – en dat vinden lezers pas écht k*t.