Schrijven in crisistijd
Ik was 18 jaar. Tijdens een familiefeestje zei ik heel spontaan tegen een oom: “Ik ga na de zomervakantie Nederlands studeren.” Zijn antwoord was even grappig als tekenend: “Ach jong, wat heeft dat nou voor nut? Heb je dan niet opgelet op de lagere school?!” Die oom vergat even dat kunnen schrijven veel méér is dan weten dat ‘ik wordt’ toch echt hartstikke fout is. Daarom is het motto van Het Nederlands Tekstbureau mij uit het hart gegrepen. Schrijven is niet moeilijk, de juiste woorden vinden wel. Juist in tijden van crisis komt het daarop aan. Ter illustratie een paar situaties, ‘geplukt’ uit twee crisisweken.
Uitvaartverzorger
Voor een uitvaartverzorger geef ik inhoud aan een online campagne. Bedoeld om hem te profileren als een empathisch man, bereid om de de families van overledenen op alle mogelijke manieren te ondersteunen. Zo’n opdracht vergt inlevingsvermogen. Want als ik níet de juiste woorden weet te treffen, bereik ik een averechts effect. Deze campagne inhoud geven wordt nog veel lastiger als de krant elke dag volstaat met een nóg groter aantal sterfgevallen in Nederland. De één z’n dood, de ander z’n brood? Hoe gangbaar die uitspraak ook mag zijn, nu wil ik absoluut niet dat mijn woorden die wrange nasmaak geven. Dan maar zwijgen? Of toch … Maar hoe kies ik dan zó mijn woorden, dat het daadwerkelijk écht doorvoeld is wat ik schrijf? Dat komt neer op veel belletjes over en weer. De mooie commentaren op de posts leren mij dat de woorden doel treffen. Dat ze waarde hebben.
Meester ijsbereider
Een bevriende meester ijsbereider wordt – net als iedereen – overvallen door de crisis. Zodra de zon in het voorjaar schijnt, staat zijn ijssalon bomvol. Wat wil je: zijn ijs is spreekwoordelijk lekker. Ik schrijf een mooie winkeltekst, waarin ik in heldere woorden – niet dramatisch, constructief van toon – formuleer waarom die anderhalve meter afstand zo noodzakelijk is. In hetzelfde weekend waarin mensen massaal naar het strand gaan en de bossen in trekken, laten de ijsliefhebbers zich niets gelegen liggen aan mijn verstandige winkeltekst. Alsof er geen crisis is, staan ze bovenop elkaar. In én buiten de ijssalon. Mijn vriend krijgt het er benauwd van. Hij zet diezelfde avond nog een punt achter zijn ijsverkopen. Had ik botter mijn woorden moeten kiezen? Nu ben ik bezig om zijn ijsaanbod toe te voegen aan zijn webshop.
Onderwijs
Een grote onderwijsinstelling moet haar deuren sluiten. Alles online. Mijn pr-activiteiten voor de school krijgen een andere lading. Veel berichten over aangepaste processen. De meerwaarde van deze school? Het voelt ‘even niet gepast’ om daarover te berichten. Lastig, wanneer is iets gepast? Gelukkig is er binnen het team volop openheid om hierover al beeldbellend te discussiëren.
De juiste woorden kiezen. Meer dan ooit is dat een spannend spel tussen enerzijds transparantie en helderheid bieden en anderzijds met empathie oog hebben voor doel, focus en beoogd effect. Van mij als tekstschrijver vergt dit extra alertheid. Maar dan wel vanuit mijn veilige kantoor, ver van de ic-afdelingen vandaan, de frontlinies in Nederland waar beschermende kleding en mondkapjes veel levensnoodzakelijker zijn dan goed gekozen woorden.