Nederlands in de knel
Let op: wie per se nog de roman Oorsprong van Dan Brown wil lezen, moet hier wegklikken. Ik ga de afloop daarvan verklappen en die koppelen aan de sluipende neergang van het vak Nederlands. De aanleiding is het besluit van de Vrije Universiteit om niet langer studenten toe te laten voor dit vak. Bruin kan het blijkbaar niet langer trekken.
Dan Brown en de VU
Anders dan de titel doet vermoeden, gaat de roman Oorsprong van Dan Brown over het einde van de mensheid. De oorzaak: artificial intelligence. Wij mensen ontwikkelen technologie van een steeds hoger niveau. Die wordt toegankelijk voor een steeds bredere groep. En zij komt ons op de huid te zitten en zelfs onder de huid. Straks bepalen wij niet meer of we naar links of naar rechts moeten gaan, maar de sensor met artificial intelligence die in ons voorhoofd is ingebracht. Het besluit van de Vrije Universiteit om niet langer de studie Nederlands aan te bieden, doet mij aan deze roman denken. Hoe? Dat zal in deze blog duidelijk worden.
Servicevak
Het is zonder meer zorgwekkend dat geld een bijltjesdag inluidt voor de neerlandistiek aan de VU, een studie waarin een aantal geesteswetenschappen elkaar ontmoeten. Om maar eens wat te noemen: sociologie, psychologie, geschiedenis, theologie, kunst en muziek. Wie literatuuronderzoek miskent, omdat het alleen maar geld kost en te weinig oplevert, miskent zijn eigen herkomst. Die heeft minder instrumenten in handen om het heden te duiden en werkelijk geen idee waarom we juist in Amsterdam een P.C. Hooftstraat hebben.
Ook het onderzoek van de Nederlandse taal heeft sterk aan waarde ingeboet. Nederlands is op school een servicevak geworden, constateert Trouw. Je moet toch ergens leren hoe je een scriptie schrijft …! Maar niemand weet straks meer waar de uitdrukking ‘dat kan Bruin niet trekken’ vandaan komt. Nog minder mensen zullen beseffen dat ‘weten waar Abraham de mosterd vandaan haalt’ helemaal niets met mosterd te maken heeft, maar alles met een takkenbos.
Onder de huid
Een van onze Nederlandse hogescholen spreekt al liever niet meer over ‘het Nederlands’ of ‘het Engels’. Wél over de vergroting van taalcompetenties. Als je als Nederlandse jongere een goede paper in het Engels kunt schrijven, lukt dat jou ook wel in het Nederlands, en andersom. Aan diezelfde hogeschool moest nota bene een gastdocent uit Australië aan Nederlandse studenten vertellen dat het Nederlands historisch oudere papieren heeft dan het Engels. Dat het Engels in het verleden heel veel woorden heeft overgenomen uit het Nederlands.
Het Engels komt ons op de huid te zitten of zelfs onder de huid. Ik ga straks beginnen aan een grote tekst over cyber security. En ik heb net een tekst over inclusivity aangeleverd. Eerder interviewde ik een installation manager over zijn werk. Voor wie nu begint te twijfelen: we zijn Het Nederlands Tekstbureau. De opsomming geeft alleen aan dat er sluipenderwijs iets soortgelijks gebeurt als waar Dan Brown in zijn roman op wijst.
Verlies?
Is dat een verlies? Alleen die vraag is al symptomatisch. Ja, de studie aan de VU is verliesgevend voor wie alleen de economische factor wil zien. Wie verder kijkt en erkent dat we alleen maar groot kunnen zijn op de schouders van onze voorouders, ziet juist het besluit van de VU als een verlies. Wie denkt dat het verlies wel meevalt, omdat we in Amsterdam ook nog de UvA hebben met een studie Nederlands, moet beseffen dat de laatste universiteit veel minder is gefocust op literatuuronderwijs dan de VU. Dus toch een verlies. Wie als schoolbestuurder nauwelijks een goede leraar Nederlands kan vinden, is ook niet blij met dit besluit. Het servicevak is uit de gratie geraakt, omdat het door de jaren heen van zijn inhoud en kracht is beroofd. Er moet gerestaureerd worden, is daarom de boodschap aan het Binnenhof.
Deze blog eindig ik niet in mineur. Wel met een call to action. Ben je op zoek naar specialisten die servicegericht zijn én het leuk vinden om over jouw Nederlandse tekst stevig na te denken? Bel ons of e-mail ons voor een kennismaking. En voor iedereen die internationaal onderneemt: wij hebben als tekstschrijvers ons huiswerk op orde. We schrijven moeiteloos over cyber security, inclusivity, installation management or whatever. Maar verder wel in het Nederlands ...